Aspecifieke lage rugpijn. Met rugpijn wordt hier ‘aspecifieke lage rugpijn’ bedoeld. ‘Aspecifiek’ wil zeggen dat er geen bijzondere afwijking of beschadiging is gevonden die de pijn verklaart. Met ‘lage’ wordt de plaats van de rugpijn aangegeven: in het onderste gedeelte van de rug.

Rugpijn komt veel voor

Heel veel mensen hebben wel eens rugpijn. De omschrijving ‘rugpijn’ kan eigenlijk van alles betekenen. De pijn kan hevig zijn, maar ook zeurderig. Sommige mensen krijgen plotseling rugpijn, bijvoorbeeld door een onverwachte of vreemde beweging. Bij anderen ontstaat de pijn geleidelijk. De pijn kan alleen in de rug voelbaar zijn, maar ook uitstralen naar de benen, zelfs tot in de voeten. De een ‘komt niet meer overeind’, terwijl de ander alleen bepaalde bewegingen niet kan maken.

“Ik wilde uit bed stappen. Halverwege voelde ik opeens een enorme pijnscheut en kon ik me nauwelijks nog bewegen… Met heel veel pijn en moeite kon ik me weer op het bed laten zakken…”

Er zijn grote verschillen in de duur van rugpijn

De meeste mensen (ongeveer 8 op de 10) maken één keer in hun leven een periode van rugpijn door. Deze duurt een paar weken. Heel wat mensen hebben zo nu en dan een periode van rugpijn, steeds een paar weken. En sommige mensen hebben eigenlijk altijd klachten: ze voelen (bijna) altijd pijn in hun rug, al kan de intensiteit ervan wel wisselen.

Deze verschillen spelen een belangrijke rol bij de aanpak van rugpijn. Hier wordt later op ingegaan.

Met rugpijn bedoelen wij aspecifieke lage rugpijn

Aspecifieke rugpijn wil zeggen dat de rugpijn niet te verklaren is door een aanwijsbare specifieke afwijking of beschadiging. De precieze oorzaak is meestal niet duidelijk. Artsen hebben het soms over ‘overbelasting’, ‘spit’ of ‘lumbago’. Een heel enkele keer wordt rugpijn wel veroorzaakt door een aanwijsbare specifieke afwijking of beschadiging, maar dat geldt voor niet meer dan een paar procent van alle rugpijn.

Om deze reden spreken artsen over aspecifieke lage rugpijn. Met ‘lage’ wordt de plaats van de rugpijn bedoeld: het onderste gedeelte van de rug. Bij negen op de tien mensen met lage rugpijn kan geen aanwijsbare oorzaak gevonden worden die de klachten verklaart.

Pijn is ingewikkeld

Pijn is ingewikkeld. Veel mensen zien pijn als een directe reactie op een lichamelijke prikkel, maar in werkelijkheid is pijn ingewikkelder.

Wat is ‘pijn’ precies?

Hier staat veel informatie over pijn. Het is daarom goed even stil te staan bij wat pijn precies is.

Veel mensen zien pijn als een directe reactie op één of andere lichamelijke beschadiging. U krijgt bij het voetballen een trap tegen uw enkel, er gaat via de zenuwen een prikkel naar uw hersenen en u begint te hinken en roept ‘au!’.

Pijn is echter veel ingewikkelder. Pijn is een samenspel van lichamelijke signalen, van wat u denkt en voelt en van hoe u met de pijn omgaat, dus van uw gedrag. Een belangrijke organisatie van artsen die zich met pijn bezighouden, de IASP, beschrijft pijn als een “onplezierige zintuiglijke en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met werkelijke of vermeende schade aan het lichaam.” De volledige definitie van de International Society for the Study of Pain luidt: “Pain is an unpleasant sensory and emotional experience associated with actual or potential tissue damage, or describe in terms of such damage.”

Artsen zien pijn als een ‘ervaring’

Pijn is het gevolg van een optelsom van factoren: lichamelijke signalen, uw gedachten, uw gevoelens en uw gedrag.

Het voorbeeld van de trap tegen de enkel kan dit misschien duidelijk maken. Er is een lichamelijke prikkel, namelijk de trap tegen de enkel. Deze prikkel gaat echter niet rechtstreeks naar de hersenen, maar er gebeurt van alles mee, afhankelijk van uw reactie en van de situatie.

• Als u ooit uw enkel heeft gebroken zult u erg schrikken. U denkt: misschien is de enkel wéér gebroken… Door het schrikken wordt het lichamelijke signaal versterkt: u voelt veel pijn.
• Maar misschien gebeurt er iets anders. Als u helemaal opgaat in de wedstrijd is de kans groot dat u nauwelijks iets voelt. De pijnprikkel wordt afgezwakt omdat u er geen aandacht aan geeft.
• Na de wedstrijd, in de kleedkamer, merkt u opeens dat uw enkel flink blauw is. Op dat moment begint u iets te voelen: het gaat een beetje schrijnen en kloppen. De pijn neemt nu snel toe: uw aandacht werkt als een pijnversterker.
• In de kantine drinkt u nog wat. Inmiddels heeft u behoorlijk veel pijn, zodat u hinkt. Hierdoor vragen mensen aan u wat er aan de hand is. Iemand zegt: het was een vuile overtreding!… Door al die aandacht wordt de pijn erger.
• Gelukkig gaat het gesprek al snel over iets anders. U neemt een glas bier en moet lachen om een paar grappen. Het gevolg: de pijn zakt weer wat weg…

Hoewel het voorbeeld vrij eenvoudig is, maakt het duidelijk dat pijn onder invloed staat van allerlei zaken: de trap tegen de enkel, uw gedachten (gebroken?), uw emoties (schrik?), uw aandacht, de aandacht van anderen.

De pijn begrijpen

Hoe beter u begrijpt wat pijn is, hoe meer greep u op pijn krijgt. We zullen regelmatig terugkomen op de samenhang tussen uw lichaam, uw gedachten en gevoelens en uw gedrag. Naarmate u deze samenhang beter gaat begrijpen, zult u ook beter begrijpen hoe pijnklachten precies in elkaar zitten – en hopelijk helpt u dat om meer greep op uw klachten te krijgen.